Tuesday, June 13, 2017

pests in nandi kiswahili and english


Kutiet      Mdudu         Pests



1 Makalkaliat               Minyoo/Mchango        Cater-pillar

2 Kutiet                         Kiwavi                            Pupa

3 Kutiet                          Kiluwiluwi                     Carter-pilla

4 Kaliang’et                   Insi                                  Fly

5 Taburburiet                  Kipepeo/Nzigunzigu      Butterfly

6 Toiyat                           Mchwa                          Termite

7 Samunyot/Songokiet     Siafu                               Ant

8 Kerbesiet                         kupe                          Tick

9 Kimitiat                          Kiroboto                          Flea

10 Sukuniat                      Umbu                              Mosquito

11 Chepkoimetiet             Panzi                             Grasshopper

12 Chereng’endet            Nzige                           locust

13 Chemonchororiet         Panzi                           Grasshopper

14 Chepndege                Kettengende/nyenje/ze  Dragonfly

15 Segemiat                    Nyuki                               Bee

16 Solopchot                  Mende/Kombamwiko      Cockroach

17 Chepkokoniet              Bungu/Bungo                Beetle

18 Chepkoimet                Vunjajungu                    Praying mantis

19 Kiproroktet                   Buibui                         Spider

20 Kipng’eliekut                Konokono                    Snail

21 Kanyitiet                       Nungunyungu              Snug

22 Kong’aek                        Kumbikumbi             Termite

23 Somsomek                       Senene                      Ant

24 Loliat                               Kunguni                    Bedbugs

25 Kutiet                            Funs/Tekenya             Jiggers

26 Sokoriet                         Mbung’u/Chafuo        Tsetsefly

27 Kisiriat                            Chawa                          Lies

28 Ririmik                            Majimoto                   Ant

29 Kiptilitiet                        Siafu                            Ant

30 Karamiet                          Mavu/Nyigui            Wasp

31 Chepchonget                   Jongoo                        Millipede

32 Kanyitiet                          Daa/choo                     Worm

33 Keteriat                             Chenene

34 Kiptaruoket                         Barkoa                       Beetle


flying mamals and cold blooded animals



Tiog’ik Che tarirensot        /Wanyama wanao furuka/Chiroptera/Flying mammals

Keliek kwai che bo tai kokebebaikMiguu wa mbeli ni Mabawa    Their fore limbs transformed to
                                                                                                       wings
Itit  ak serut ko kimen      Masikio na mapua na ni makali          Their ears ,nose and wings are
                                        na mabawa                                           high sensitive

Reresiet                                   Popo                                          Bat





Amei Birechik     Wanakula Wadudu     Insectivore



1.   Bung’ueg’uet   Fuko      Mole (hedgehog)

2.   Kimagutiet       Dubu      Anteater



Koititen Korotik     Damu baridi     Reptiles



1. Chepkokochet        Kobe                         Tortoise

2. Kiplong’onik          Kasa                          Turtle

3. Nyiritiet                   Lumbwi/Kinyonga  Chameleon

4. Cheringisiet             Mjuzi/Naniqwazula Lizard

5. Chepenetiet             Mjuzi mawe             Monitor lizard

6. Ting’onget              Mamba                       Crocodile

7. Ndaret                      Nyoka                      Snake

8. Wepta                                                     Alligator



Mororochik Kundi ya Chura Amphibians

1. Mororochet                 Chura                   Frog





Samakinik Samaki Pisces

1. Injiriot                   Samaki                       Fish


carnivores names in nandi languages kiswahili and English


Cheomei Banyek         Wanayekula nyama      Carnivores/meat-eaters



           Tinye siyok che ikete tiongik makuja makali ya kuua   Have sharp claw for bringing       Keelek che kimen           Manu makali           down prey and strong

           Wahindachi           claw and pointed teeeth for
  
                      eating good hunters        



1 Ng’etundo                     Simba                                      Lion

2. Murg;etuny                  Simba  marara                        Tiger

3. Suiyot                           Mbwa   mwitu                       Wolf

4. Kerit/Makalalut           Kikuto /Kigumba                    Bear

5. Kimaketiet                    Fisi                                        Hyena

6. Lelwot                           Mbweha                               Jackal

7. Kachamit                       Fungo                                   T9

9. Seset                              Mbwa                                   Dog

10. Baket(Busit)                 Paka                                      Cat

11. Cheptuinet                     Duma                                 Cheater

12 Cheplang’et                    Chui                                   Leopard

13 Kipsigaa                        Ngawa                                Moongoose

14 Chepkosiret

15. Chepichet

16 Keneriet                          Pimbi                                Hyrax

17. Chelelmetiet

18. Kung’undo

19 Kessengi’at



Chemul Chito Familia ya nyani Primates

kelek kipang’wan Meno manne Teeth in four pairs

konda kotienye kawet ne imutijicho ina fupa inasungusha Eye sokets sourouded by bone

Tinye mornok 10 mut/mut Ina  vindole nne ya mguu/Vidole Five fingers nad toes

1. Chereret              Nyani                  Baboon

2. Moset                Tumbili                  Monkey

3. Tisiet                 Kima                      Monkey

4 Koroitet                Mbega                   Columbus monkey

5. Chemul Chito      Yonda/Sokwe       Gorilla

6 Chemul Chito       Sokwe mtu             Chimbanzee



Chemul mur Familia  ya Panya Rodents

Ame amituokik kobaisei kelek Kuguna chakula Qnawing mammals

Menye Olatukul Inahishi kila mahali Adopt to all climates

have chisel shaped teeth

Canine absent

1. Kiplengwet                 Sungura               Hare /Rabbit

2. Kamunei                   Kichakuro                Squirrel

3. Chepswererit            Nungunungu             Porcupine


Nandi names according to cow's fur or colour


kanaik kusubkei ak kororiet ak Erta/majina kulingana na rangi na umbile/names according to colour and fur  and body features           

                                                                                                     

      kainet/muren        Mwanamke   Maana                               description

1  Samoei                Tapsamoei     Mweupe na  modoa meusi    White with red/dark spot

2 Sing'oei                 Tapsing’oei    Mweupe na      mado meusi    white
                                                                                                      background dark
                                                                                                    spots                 
                                                                                                                                                                           
3 Seronei                   Tapseronei Mweusi na nyekundu                   Red with black (dark brown)

4 Simatei                   Tapsimatei  Mweupe/meupe                       Faint red(black)/White back                                                       mkongo                                   Round blackish spot

5 Simbolei                 Tapsimbolei Kijivu na mweupe                      Greyish White

6 Siratei                     Tapsiratei     Madoa                                        Shaded spots

7 Sombei                   Tapsomebei Mwebamba                                Thin

8 Sang'utei                Tapsang’utei Mgonjwa                                  Sickling

9 Sulkutei                  Tapsulkuteei Nyati ya Mtoni                         Water bufalo

10 Arusei                    Taparusei      Rangi ya Kijivu                        Greyish (dark/white)

11 Busienei                                     Mweusi na madoa meusi         Black and white spot

12 Mukjenei                                                                                 Loin black/darktan

13 Ng’elechei           Tapng’elechei Pembe moja juu na          One horn up the other 
                                                         Nyimgine jini                    down

14 Kiplelei                Taplelei              Mweupe                             White

15 Kipmurei             Tamurei           Rangi ya panya                      Rat fur colur

16 Omenei              Tameni

17 Kebenei              Tabenei Tumbo nyeusi                           White stomach

18 Tuwei                 Taptuwei    Mweusi                                   Black

19 Setanei                                  Kunjigunja Mbele                   All horns coils forward

20 Bororei                                    Pembe refu                             Big horns

21 Burkei                                      Pembe   inayokusa macho       Horns Touching eyes

22 Tentenei        Taptentenei          Mwembamba                        Thin

23 Kamarei         Tapkamrei             Pembe ilyonyoka na            Horns bends strait with           Mikunjo                                          Ndogo small curve

24 Tirei                  Taptirei             Pembe iliyojikunja               Horns curved inwards

Ndani

25 Tororei             Taptororei         Mrefu                                       Tall bull

26 Karonei             Tapkaronei                     Hakuna Pembe         No horns

27 Ng’ellei             Tapng’ellei Rangi ya Creamo                               Not white

28 Saurei               Tapsaurei           Pembe Iliyojikunjika                 Bending borne